เสียงระงมดัง ของฝูงค้างคาวฝูงใหญ่ เกาะกลุ่มบินเป็นสาย ยามพลบค่ำ เสมือนเป็นการเริ่มต่อสู้ชีวิตของสัตว์ปีกเลียงลูกด้วยนมตัวน้อย อันต้องเผชิญกับโลกภายนอก อันกว้างใหญ่ เส้นทางการเดินทางของผมวันนี้ขอกล่าวนำด้วย วิถึชีวิตของสัตว์ปีกตัวน้อย ๆ ที่อยู่ร่วมสังคมนับล้าน
ภายในถ้ำผายา เขตอาณาสถานวัดถ้ำผายา อ.นาด้วง จ.เลย การเดินทางยามนี้ หากแหงนหน้ามองฝ้า น้อยนักที่จะโปร่งใส แต่ด้วยฟ้าฝนคงเป็นใจให้กระผมชักชวนเพื่อนสองสามคน (อาวุโส) ร่วมเดินทาง ซึ่งไม่รู้หรอกว่าการเดินทางครั้งนี้หากพลาดจากสิ่งได้ตั้งเป้าหมายไว้นั้น เหมือนกับการพลาดโอกาสที่ธรรมชาติได้มอบให้อย่างงามรั้วอาณาบรรยากาศถ้ำผายา ยามเย็น เงียบสงบ ได้ยินเพียงแต่เสียงสัตว์เล็กน้อย ที่ขับกล่อมธรรมชาติให้น่ายล ผมเดินทางไปถึงถ้ำผายา ประมาณ 17.45 น. อาจใช้เวลามากไปหน่อยสำหรับการเดินทางครั้งนี้ อาจเพราะต้องการกลิ่นไอของธรรมชาติ สองข้างทาง เลย- นาด้วงประมาณ สิบกว่ากิโลเมตร ก่อนถึง สถานีวิทยุ อ.ส.ม.ท. ก็พบกับทางแยกซ้าย มีป้ายบอกชัดเจน เส้นทางลัดเลาะบนเนินเขา นาน ๆ จะพบรถวิ่งสวนทางสักครั้ง ภาพของชาวบ้าน เสร็จสิ้นการทำกสิกรรม กำลังมุ่งมู่เคหะสถานอันเป็นการสิ้นสุดการทำมาเลี้ยงชีพในวันนี้ ยังพบได้ที่สองข้างทาง ก่อนถึงถ้ำผายา ผมเดินลงจากรถ ความเงียบ ภายในวัด ทำให้ผมสงสัยว่า ไหน? ค้างคาว ผมตัดสินใจเดินตามทางเดินภายในวัด เพื่อไปยังจุดชมค้างคาว
ก่อนที่ผมจะเดินไปยัง ณ จุดที่ผมถ่ายภาพอยู่นี่ประมาณสัก 30 เมตร เสียงดังระงมจากท้องฟ้าปากถ้ำ เหมือนดังเสียงกระแสลมที่ไม่ได้มีสิ่งไดบอกเค้ามาก่อน... ผมแหนหน้าขึ้นมองตามต้นกำเนิดเสียง ..หัวขบวนของฝูงค้างคาวบินออกจากปากถ้ำ เหมือนจะเป็นการเริ่มลากเส้นตัดขอบฟ้ายามเย็น เป็นเส้นสีดำขนาดใหญ่ ฝูงค้างคาวนับล้านตัว เริ่มออกหากิน ต่อสู้โลกของสัตว์ปีกเลี้ยงลูกด้วยนม ผมยืนมอง ฝูงค้างคาวที่บินออกจากปากถ้ำ และรอการจบของเส้นแบ่งของท้องฟ้า ว่าเมื่อไหร่จะเห็นค้างคาวตัวสุดท้ายฝูงนี้ ผมจับเวลาในการมองบนท้องฟ้า ของค้างคาวฝูงนี้ และไม่มีทีท่าว่าจะพบการสิ้นสุดของฝูงค้างคาว เราเริ่มถอยกลับและออกมามอง และพิจารณาถึงเส้นทางของฝูงค้างคาว ... ธรรมชาติฝากข้อคิดให้เราหลายประการ..?ที่เห็นด้านล่างเป็นปากถ้ำ ที่อาศัยของฝูงค้างคาว ...จากการพูดคุยของพี่ชาญชัย ดีบุรี หัวหน้าจุดตรวจภูผาล้อม พี่เขาบอกว่าพฤติกรรมของค้างคาวจะอาศัยอยู่บริเวณป่าที่อุดมสมบูรณ์ ซึ่งถ้ำดังกล่าวเป็นบริเวณของวนอุทยานผาล้อม .. ปากถ้ำหันออกนอก วนอุทยาน เดิมทีค้างคาว จะหากินในวนอุทยานเอง แต่ปัจจุบัน ฝูงค้างคาวได้ออกหากินไกลขึ้น อาจเป็นเพราะแหล่งอาหารของฝูงค้างคาวเองอาจลดน้อยลงไปคงเป็นได้ พี่ชาญชัยยังบอกอีกว่า ค้างคาว หากการออกหากินยามค่ำคืนของมัน ได้พบกับฝูงค้างคาวอื่น อาจมีบินฝูงตามค้างคาว หรือพบแหล่งอาหารใหม่ ค้างคาวก็จะย้ายที่อยู่ หรืออบยพหนีแหล่งฐานเดิม ผมนึกในใจ แล้วถ้างั้น เขาคงย้าย... แต่ก็คงอีกนานครับ ถ้าเรารักษาธรรมชาติให้เขาอยู่ ระบบนิเวศก็จะรักษาความสมดุลของธรรมชาติ เราก็จะได้เห็นมันตลอดไป...
ข้อมูลแหล่งท่องเที่ยว
การเดินทาง สามารถเดินทางได้ทั้งรถขนาดเล็กและใหญ่ รถจักรยานยนต์ รถยนต์ ระยะทางประมาณ 30 กิโลเมตร เส้นทางเดียวกันกับ วนอุทยานภูผาล้อม บนเส้นทาง จ.เลย - อ.นาด้วง ประมาณ กม. 9 จะมีป้ายชมค้างคาวถ้ำผายา แล้วเลี้ยวซ้าย ตรงตลอด เข้าบ้านเพีย แล้วเลี้ยวขวาข้างวัดบ้านเพีย เลยไปทางห้วยตาด ประมาณ 5 กิโลเมตร
ช่วงเวลาในการชมค้างคาว ก่อนประอาทิตย์ตกดิน ประมาณ 17.00 น. เป็นต้นไป หน้าหนาวอาจออกจากถ้ำเร็วหน่อย..ครับ
สถานที่ ในวันถ้ำผายา เป็นจุดบริเวณที่เห็นค้างคาวออกจากปากถ้ำชัดเจนที่สุด หรือถ้าอยากเห็นมุมกว้าง ให้มองมุมไกล ณ จุดชมค้างคาวปากทางเข้าวัด
ขอขอบคุณข้อมูลดีๆจากเพื่อนบ้านของเรา gotoloei.com
